รอยเท้าเล็กๆ ของเราเอง - วินทร์ เลียววาริณ

 การเดินทางไกลหมื่นลี้ เริ่มต้นที่ก้าวแรก

เล่าจื้อ      

"จุดเดียวที่สร้างความแตกต่างระหว่างชีวิตที่ดีกับชีวิตที่หม่นหมองคือคำว่า 'ทัศนคติ' 
ทัศนคติที่ดีต่อชีวิตทำให้ใครคนหนึ่งประสบความสำเร็จได้มากกว่าคนที่มองโลกในแง่ร้ายตลอดเวลา แต่ทัศนคติที่ดีเกิดจากความสมดุลทั้งกายและใจ
ร่างกายต้องการออกกำลัง จิตก็เช่นเดียวกัน"

วินทร์ เลียววาริณ

มิถุนายน 2548

  ผมหลงรักหนังสือเล่มนี้เสียแล้ว 

เพราะถ้าหากว่ามีใครมาขอให้ผมช่วยแนะนำหนังสือเพื่อนำไปอ่านเสริมกำลังใจ หนังสือเล่มแรกและตรึงใจของผมเสมอก็จะคือ 'รอยเท้าเล็กๆ ของเราเอง' 

ครูอ้อนได้มอบหนังสือเล่มนี้ให้ผมเมื่อ 2 ปีที่แล้ว เป็นหนังสือเสริมกำลังใจ ส่วนใหญ่ในหนังสือเล่มนี้มาจากบทความที่เขียนลงในเว็บไซต์ winbookclub.com ในช่วงปี 2547 - 2548 นอกนั้นเป็นบทความที่กระจัดกระจายตามนิตยสารต่างๆ

ในเล่มนี้มีเรื่องสั้นทั้งหมด 46 เรื่อง เรื่องที่ผมอ่านบ่อยครั้งมากที่สุดและอยากนำมาเสนอให้ท่านหยิบขึ้นมาอ่าน เพื่อที่จะให้ท่านอ่านเสริมแล้วเติมพลังใจในยามที่สุขถาวะของเราหม่นหมอง อ่อนล้า กำลังจะหมดพลัง

ได้แก่ บอกรักแม่, ความฝัน, ความยาวของหนึ่งวินาที, เสียน้อยเสียยาก, วันหมดอายุ, คิดยาก-คิดง่าย, เปลือกของสุภาพชน, รอยเท้าเล็กๆ ของเราเอง, ประโยชน์ของความไม่มี, กบเลือกงาน, มาสาย-กลับดึก, งานทรมานกับงานในฝัน, อภัยทาน, "ช่างมัน ฉันไม่แคร์", ส้มเปรี้ยวกับส้มหวาน, ขนาดของหัวใจ, เจตนาดีกับลมปาก, บทเรียนจากความเชื่องช้า, บทเรียนจากตะกร้า ฯลฯ

รวมทุกประโยคที่มีความหมายที่ผมประทับใจจากหนังสือเล่มนี้ครับ..
บอกรักแม่ : เมื่อคุณรักใครก็ควรแสดงออกให้เขารู้ แต่ไม่ช้าเกินไปที่จะบอกคนอื่นๆ ว่า ไปเยี่ยมแม่ของคุณในวันนี้ บอกรักของคุณเสียก่อนที่แม่ของคุณจะไม่ได้ยินคำบอกรักนั้น
บางสิ่งบางอย่างในโลกเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียว
ความฝัน : เคยสังเกตไหมว่า เมื่อเรายังเด็กความฝันมักสร้างสรรค์กว่าเมื่อเราโตขึ้น เพราะสมองของเด็กน้อยยังไม่ถูกโลกของความจริงโหมกระหน่ำว่า นี่เป็นไปไม่ได้ นั่นก็เป็นไปไม่ได้ ความสวยงามของความฝันที่ดีคือมันเปลี่ยนชีวิตผู้ที่ฝันได้ และก็เปลี่ยนชีวิตของทั้งมนุษยชาติไปในทางที่ดีขึ้นได้
บางทีระยะทางระหว่างความฝันกับความจริงไม่ได้ห่างกันอย่างที่เรากลัว บางทีวันพรุ่งนี้ ก่อนที่คุณจะบ่น ลองสำรวจดูใหม่ว่า มีฝันใดที่คุณอาจจะทำให้มันเปลี่ยนชีวิตคุณไปในทางที่ดีขึ้นได้บ้าง และอย่างที่เล่าจื้อบอก "การเดินทางไกลหมื่อลี้เริ่มต้นที่กาวแรก"
ความอึด : เอดิสันบอกว่า "Genius is one percent inspiration and ninety-nine percent perspiration." (อัจฉริยภาพคือหนึ่งเปอร์เซ็นต์ของแรงบันดาลใจ และอีก 90% เป็นของการทำงานอย่างหนักหน่วง) เบื้องหลังความสำเร็จและงานสร้างสรรค์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุด ไม่ใช่อัจฉริยภาพ หรือพรสวรรค์ หากคือความอึด
งานยิ่งยาก ผลสำเร็จยิ่งน่าภูมิใจ
ขำขันเรื่องหนึ่งเล่าว่า ชายคนหนึ่งตั้งใจว่ายข้ามแม่น้ำสายใหญ่ เมื่อว่ายไปถึงกลางลำน้ำ เขาเกิดท้อใจ และว่ายน้ำกลับมาที่จุดตั้งต้นอย่างปลอดภัย.. คนจำนวนมากไปไม่ถึงความฝัน มิใช่เพราะพวกเขาด้อยกว่าคนอื่น หากเพราะพวกเขาทิ้งความอดทนไว้กลางทางต่างหาก

การใช้ชีวิตก็เหมือนการเล่นว่าวกลางสายลมแรง

คุณไม่มีเวลามาเปิดตำราว่าต้องทำอย่างไร

ความยาวของหนึ่งวินาที : ไอน์สไตน์เคยบอกว่า หัวใจของทฤษฎีสัมพันทภาพของเขานั่นอธิบายได้ด้วยการเปรียบเทียบดังนี้ "วางมือของคุณบนเตาร้อนหนึ่งนาที มันดูยาวเหมือนหนึ่งชั่วโมง นั่งกับสาวสวยหนึ่งชั่วโมง มันสั้นแค่นาทีเดียว" เราก็อาจใช้เวลาอย่างมีประโยชน์กว่านี้ หากเรารู้ว่าเวลาแต่ละหนึ่งวินาทีนั้นเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียว อย่าอ้างว่าเวลาน้อยทำงานอะไรไม่ได้

เวลาหนึ่งนาทีของผึ้งสามารถดูดน้ำหวานจากดอกไม้กลับบ้าน

หนึ่งนาทีของมดสามารถขนเมล็ดข้าวที่หนักกว่าตัวมันไปไกลโข

หนึ่งนาทีของปลวกสามารถสร้างรังของมันให้สูงขึ้น

หนึ่งนาทีของแมลงมุมสามารถถักทอรังของมันเป็นรูปเป็นร่าง

ใบไม้เก่าร่วงหล่นจากต้นสู่โคนเพื่อเป็นปุ๋ยให้ตัวมันเอง

ประสบการณ์ที่เลวร้ายในชีวิตเป็นอาหารวิเศษให้เราเจริญเติบโตขึ้น

สายรุ้ง : คนที่ประสบความสำเร็จส่วนใหญ่ในอดีตทำงานหนัก คนเหล่านั้นในส่วนลึกภูมิใจในตนเอง

คนทุกคนในโลกสามารถเป็นครูของเรา

เติมน้ำใสใส่หัวใจ : ภาษิตฝรั่งบอกว่า Don't wait unit people are dead to give them flowers. (รู้จักชมคนบ้าง เพราะบางครั้งการชมผู้อื่นมีค่ามากกว่าสินจ้างรางวัล) การบอกรักผู้อื่น โดยไม่ต้องรอโอกาสพิเศษคือความพิเศษอย่างหนึ่ง ชีวิตมีความงดงามก็ตรงที่เรารู้จักเติมน้ำดีใส่ลงไปในหัวใจอยู่เรื่อยๆ
รอยเท้าเล็กๆ ของเราเอง : การลอกเลียนเพื่อการศึกษาและพัฒนาไม่ใช่เรื่องเสียหาย แต่การก๊อปปี้อย่างหลับหูหลับตาเท่ากับเป็นการส่งเสริมความสำเร็จของต้นแบบ และตอกย้ำว่าตัวเองเป็นเพียง "สาขาย่อย" เท่านั้น บางคนอาจลืมไปว่า ถึงจะลอก ก็ยังต้องออกแรง ยิ่งพยายามกลบเกลื่อนร่องรอยจากต้นแบบมากเท่าใด ก็ยิ่งต้องเหนื่อยมากเท่านั้น 
การเลียนเพื่อรู้เป็นเรื่องดี แต่การรู้เพื่อเลียนไม่ใช่
โลกหมุนไม่หยุดเพราะมีคนกลุ่มหนึ่งพยายามวิ่งหนีเงาของตนเอง ไปข้างหน้า คนพันธุ์นี้เชื่อว่ามีอะไรใหม่ ๆ รอให้สร้างอยู่เสมอ ไม่มีวันหมด นี่จึงทำให้การสร้างสรรค์มีความหมาย หากไม่สามารถสร้างรอยเท้าของตนเองได้ ก็มิยอมเหยียบบนรอยเท้าของคนอื่น รอยเท้าของตนเองถึงจะจาง แต่ก็เป็นรอยเท้าของเราเอง ย่างก้าวของเราถึงจะสั้นและช้า แต่ก็เป็นก้าวของเราเอง
ไส้เดือนกับมังกร : โลกหมุนไปข้างหน้าด้วยแรงคนฉลาด แต่ก็ถูกถ่วงรั้งด้วยขยะของการคดโกงที่ซ่อนอยู่ในรูปของความฉลาด เด็ก ๆ ซึมซับตัวอย่างจากนิทาน ผู้ใหญ่หลายคนเรียนรู้จากคนที่ประสบความสำเร็จ โดยไม่นำพาถึงวิธีการ ทว่าผู้มีปัญญาย่อมรู้ความแตกต่างระหว่างไส้เดือนกับพญามังกร

ความสำเร็จอันยิ่งใหญ่จากโชค

ไม่น่าภูมิใจเท่าความสำเร็จเล็กน้อยด้วยมือของเรา

ไม่ได้เรียนมหาวิทยาลัยไม่ใช่ความล้มเหลว ความล้มเหลวคือ
ความคิดที่ว่า ตนเองไม่สามารถประสบความสำเร็จในชีวิต
หากไม่ได้เข้าเรียนในมหาวิทยาลัย
ลอกคราบจากภายใน : คนที่ถูกดูดเข้าไปในอยู่ในใจกลางของพายุหมุนมองไม่เห็นตัวพายุ สุภาษิตฝรั่งว่า "ความงามอยู่ในสายตาของผู้มอง" คนผิวขาวงามอย่างคนผิวขาว ผิวเหลืองงามอย่างผิวเหลือง ผิวดำก็งามอย่างผิวดำ น่าเสียดายที่หลายคนเลือกที่จะยืมสายตาของคนอื่น แทนที่จะใช้สายตาของตัวเอง ชี้นกเป็นไม้ก็เชื่อ ชี้ไม้เป็นนกก็เชื่อ วุฒิภาวะเกิดจากการลอกคราบจากภายใน ไม่ใช่การปกปิดเปลือกภายนอก
มาสาย-กลับดึก : ผมรู้ความจริงภายหลังว่า คนจำนวนมากไม่ยอมออกจากสำนักงานตรงเวลา เพื่อแสดงให้เจ้านายเห็นว่า ตนเองขยันขันแข็ง ยิ่งอยู่ดึก ยิ่งเป็นพนักงานตัวอย่าง เสียสละเพื่อองค์กร น่ายกย่องชมเชย บ่อยครั้งมีผลถึงการได้รับโบนัสตอนท้ายปี เนื่องจากเจ้านายมักเห็นหน้าเห็นตาใครคนนั้นหลังเวลาเลิกงานแล้วเสมอ หากไม่เคยทำงานในต่างประเทศมาก่อน ผมอาจเข้าร่วมวงไพบูลย์ "มาสายกลับดึก" ด้วย แต่หลายปีในชีวิตการทำงานในประเทศที่มีประสิทธิภาพในการจัดการที่สุด ทำให้เห็นค่าเวลาทุกนาทีในชีวิต ผมกลับมองว่าคนที่อยู่ดึกเป็นประจำ คือพวกไร้ประสิทธิภาพ ไม่สามารถทำงานให้เสร็จทันเวลา จึงต้องอยู่ดึก ยิ่งทำงานมากชั่วโมงยิ่งแสดงถึงการทำงานโดยไม่มีการวางแผน ไม่มองภาพรวม ลองคิดดู การอยู่ดึกเพื่อทำงานพิเศษหนึ่งคืนหมายถึงค่าไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้น เครื่องปรับอากาศทำงานมากขึ้น ค่าทะนุบำรุงสูงขึ้น ผลกระทบต่อคนทำงานคือพักผ่อนน้อยกว่าที่ควรเป็น ยิ่งอยู่ดึก ประสิทธิภาพของงานในวันถัดไปยิ่งตกต่ำลง
ปริมาณเวลาในการทำงานชิ้นหนึ่งไม่ได้เป็นสัดส่วนกับคุณภาพของผลงานเสมอไป บ่อยครั้งเป็นปฏิภาคกัน หลายครั้งงานที่ให้เวลาน้อยกลับออกมาดีกว่างานที่ให้เวลามาก คนเก่งไม่เรื่องมาก คนฉลาดจริงไม่มากเรื่อง 

ความรักธรรมชาติมิได้หมายถึงการเดินทางไกลไปชม

สวนใหญ่โต มิใช่การเกลือกกลิ้งบนผืนทราบขาวริมทะเล

หรือการเดินทางขึ้นยอดภูเพื่อชมโลก

ความรักธรรมชาติอาจเป็นเพียงการดูเศษใบไม้ที่ร่วงหล่นตามทาง

การดูซากร่วงโรยของสรรพสิ่ง และสามารถพิศวง

ถึงความงามของความจริง

งานทรมานกับงานในฝัน : งานทรมานมักไม่มีอนาคต เพราะคนทำไม่ใส่หัวใจเข้าไปในงาน งานในฝันเกิดขึ้นได้ยาก หากเห็นงานที่ทำเป็นงานทรมานหรือเป็นฐานชั่วคราวสำหรับกระโดดไปสู่ที่ทำงานใหม่ คนส่วนมากฝันอยากได้งานในฝัน แต่ไม่ยอมลงทุนแรงและหัวใจ งานในฝันคือความต่อเนื่อง บ่อยครั้งมันไม่หยุดแม้เลยกำหนดเวลาทำงานไปแล้ว งานทุกชิ้นที่เราทำ ไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ทับถมกันเป็นประสบการณ์ ยิ่งทำมากประสบการณ์ยิ่งเข้มข้นตรึงแน่นในวิญญาณของคุณ ไม่มีใครแย่งเอาประสบการณ์ไปจากคุณได้ของใหม่ : การยึดติดกับสิ่งของอาจไม่ใช่เรื่องเลวร้าย เพราะหาของใหม่มาทดแทนได้เสมอ แต่การติดยึดกับตัวตนแก้ยากกว่านัก ความเก่าความแก่ไม่ใช่สิ่งเลวร้าย ความงามมิใช่เกิดจากภายนอกอย่างเดียว สรรพสิ่งย่อมต้องสลายไป แก่ก็งดงามอย่างแก่ได้ การไม่ยอมรับความเปลี่ยนแปลงจาก "ของใหม่" ไปสู่ "ของเก่า" จึงเท่ากับเป็นการใช้ชีวิต "ใหม่" ทุกวันเพียงครึ่ง ๆ กลาง ๆ และไม่ว่าจะดิ้นรนอย่างไร ท้ายที่สุดก็พบว่าหนีสัจธรรมแห่งการเปลี่ยนแปลงไปไม่พ้น
อภัยทาน : เมื่อประสบเรื่องที่คนอื่นทำให้ตนเจ็บปวด บางคนเลือกที่จะลืม บางคนอาฆาตไว้จนวันตาย หากสามารถปล่อยวางความโกรธแค้นนี้ได้เร็วเท่าใด ความเสียหายรวมก็ลดลงเท่านั้น และเครื่องมือที่ทำให้เราสามารถปล่อยวางก็มีเพียงชนิดเดียวคือ การให้อภัย การให้อภัยจึงเป็นการแก้ปัญหาที่ "ถูก" ที่สุด มหาตมะ คานธี ผู้ที่ทั้งชีวิตประสบแต่การถูกทำร้ายทั้งกายและใจ เรียนรู้ว่า ระบบตาต่อตา ฟันต่อฟันไม่ได้ช่วยอะไรให้ดีขึ้น ท่านกล่าวว่า "คนอ่อนแอไม่สามารถให้อภัยใคร การให้อภัยเป็นคุณสมบัติของคนเข้มแข็ง" 

เคยเห็นผึ้งฆ่าตัวตายไหม

เคยได้ยินมดบ่นไหม

เคยได้ยินนกนินทาชาวบ้านไหม

หรือว่าพวกมันรู้ว่ามีเวลาเหลือบนโลกนี้เพียงเล็กน้อย

จึงไม่ยอมไปเสียเวลาทำเรื่องไร้ความหมาย

"ช่างมัน ฉันไม่แคร์" : หลายคนกวาดความปรารถนาหลายอย่างในชีวิตเข้าไปซ่อนใต้พรมความคิด เพราะความต้องการเหล่านั้นเป็นสิ่งที่ผิด หลายคนไม่กล้าทำอะไร เพราะถูกค้ำคอด้วยข้อบังคับนานาประการ ตั้งแต่ค่านิยมของสังคม ศีลธรรม ความกลัว ความละอาย ไปจนถึงชื่อเสียง เกียรติยศที่สร้างสมมา บางครั้งชีวิตอาจมีความสุขขึ้นเมื่อเราสามารถปัดฝุ่น ใต้พรมออกบ้าง ละวางความคิดความเชื่อความกลัวบางอย่าง โดยการเอ่ยว่า "ช่างมัน ฉันไม่แคร์"
ไม้ผลัด : ความล้มเหลวมักทิ้งเชื้อของความสำเร็จไว้เสมอ ธอมัส เอดิสัน บอกเสมอเมื่อการทดลองของเขาล้มเหลวว่า "ผมไม่ได้ล้มเหลวสักหน่อย ผมเพิ่งค้นพบกว่าหมื่นวิธีที่ไม่สำเร็จ" บางทีก่อนที่เราจะสาปแช่งความล้มเหลวของเราในวันนี้ ลองมองว่ามันอาจเป็นรากฐานของความสำเร็จในวันพรุ่งนี้ แม้ว่าเราไม่ได้ยืนอยู่ที่นั่นในวันนั้นก็ตาม แต่เราก็ภูมิใจได้ว่าความล้มเหลวของเราเป็นรากฐานของความสำเร็จที่จะเกิด ขึ้นในวันหนึ่ง 

หากไม่มีกลางคืน หิ่งห้อยคงไมม่สามารถเปล่งแสงแสนสวยออกมาให้เราชม

หากไม่มีอุปสรรค เราก็คงไม่มีวันใช้ขีดความสามารถของเราถึงที่สุด

งานใหญ่กับงานยิ่งใหญ่ : ไม่ทุกคนในโลกที่สามารถทำงานใหญ่ แต่เราทุกคนสามารถทำงานเล็กด้วยพลังกายใจเดียวกับการทำงานใหญ่

พระอาทิตย์ขึ้นแล้ว ก็ตกใหม่อีก

 

   มนุษย์ทุกคนล้วนมีความฝัน แต่หลายคนผ่านมาครึ่งชีวิตก็ไม่อาจทำฝันให้เป็นจริง อุปสรรคของแต่ละคนไม่เหมือนกัน ของบางคนคือความกลัว ของอีกบางคนคือความท้อแท้ ความเศร้าหมอง ความเบื่อหน่าย

   เหล่านี้คือเชื้อโรคแห่งอารมณ์ที่ก่อให้เกิดอนุมูลอิสระในหัวใจ บางคนกวาดขยะเข้าไปซ่อนไว้ใต้พรม หลับตาลืมมันเสีย แต่ทุกครั้งที่ลืมตา ปัญหาก็รออยู่ตรงหน้าเราเช่นเดิม นานวันเข้าขยะที่เก็บสะสมไว้ก็เน่าเหม็น

มองไปรอบตัว เราหกพันล้านคนอาศัยร่วมโลกยุคที่พัฒนาที่สุดยุคหนึ่ง แต่ยิ่งเรามีพร้อมแทบทุกอย่าง กลับยิ่งดูเศร้าหมอง ไร้สุข

ชีวิตที่ดีกับชีวิตที่หม่นหมองต่างกันด้วยคำๆ เดียว ทัศนคติ

ทัศนคติที่ดีคือการไม่ยอมแพ้เมื่อหกล้ม ลุกขึ้นมาก้าวเดินไปข้างหน้า สร้างรอยเท้าของตนให้ปรากฏบนผืนโลก เพราะแม้จะจางและเล็ก แต่ก็เป็นรอยเท้าของเราเอง

รอยเท้าเล็กๆ ของเราเอง เล่มนี้เป็นหนังสือเสริมกำลังใจ เพราะชีวิตยังมีความหมาย และเพราะใจของคนเราก็เช่นเดียวกับเครื่องยนต์ ต้องทำความสะอาด เปลี่ยนน้ำมันเครื่องสม่ำเสมอ

แวะเว็บไซต์ วินทร์ เลียววาริณ ได้ที่

winbookclub.com