Lesson Study : BAR ขั้นสอน และ AAR , ครูราชิต สุพร

Lesson Study การเรียนการสอนคณิตศาสตร์แบบ PBL (Problem-based learning)

ชื่อกิจกรรม : “การหาขนาดของมุมภายในของรูปหลายเหลี่ยม” ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
ผู้สอน : นายราชิต สุพร (ครูป้อม)
เป้าหมาย : เพื่อให้นักเรียนเข้าใจและสามารถสื่อสารอธิบายความเข้าใจเกี่ยวกับมุมแต่ละชนิด เชื่อมโยงความรู้เกี่ยวกับการหาขนาดของมุมภายในของรูปหลายๆ เหลี่ยมได้ แก้ปัญหาในสถานการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม ด้วยวิธีการที่หลากหลาย
อุปกรณ์/สื่อ : รูป 3 - 8 เหลี่ยม ไม้บรรทัด ครึ่งวงกลม GSP(โปรแกรมทางคณิตศาสตร์)

ขั้นที่ 1 : พูดคุยก่อนถึงกิจกรรมที่จะให้คุณครูคณิตศาสตร์ทุกท่านไปสังเกตการณ์การสอน (BAR) 

กิจกรรม(BAR) คุณครูผู้สอนเล่ากิจกรรมขั้นสอน และนำเสนอแผนการสอนแบบคร่าวๆ 

ขั้นสอน
ชง : ครูติดรูปสามเหลี่ยม สี่เหลี่ยม และหลายเหลี่ยม พร้อมกำหนดขนาดของมุมบ้างมุม แล้วใช้คำถามกระตุ้นการคิด "นักเรียนคิดว่ารูปหลายเหลี่ยมต่อไปนี้มีมุมภายในเป็นเท่าไร นักเรียนมีวิธีคิดอย่างไร " ให้นักเรียนลองหาคำตอบพร้อมแสดงความคิดเห็น
เชื่อม : ครูให้นักเรียนออกมานำเสนอวิธีการคิดของตนเองหน้าชั้นเรียน แล้วครูช่วยจัดระบบข้อมูลให้นักเรียน ในแต่ละรูปหลายเหลี่ยม
ใช้ : ให้ทำใบงาน "วาดภาพรูปหลายเหลี่ยม แล้วหาผลรวมของมุมภายใน" ที่ครูกำหนดให้

ข้อเสนอแนะจากทีมคณิตศาสตร์นอกกะลา
- ครูควรสอนพื้นฐานการหามุมภายในของรูปสามเหลี่ยม หลายๆรูปแบบ จนเข้าใจว่ามุมภายในของรูปสามเหลี่ยมคือ 180 องศา
- ครูชงด้วยการนำรูปสามเหลี่ยมหลายรูปแบบมาให้นักเรียนช่วยหามุมภายในเพื่อสรุปความเข้าใจว่ามุมภายในของรูปสามเหลี่ยมเท่ากับ 180 องศา
- ครูจัดระบบข้อมูลเป็นตารางความสัมพันธ์และเพิ่มช่องจำนวนเหลี่ยมลงไปเพื่อให้เห็นความสัมพันธ์ได้ง่ายขึ้น
- โจทย์ที่ให้ทำงานควรมีลักษณะที่ครูกำหนดให้ นักเรียนได้ออกแบบวาดภาพ แล้วหามุมภายใน และมีโจทย์ที่ให้นักเรียนได้ตั้งขึ้นเองด้วย

ขั้นที่ 2 : ครูผู้สอนจัดกิจกรรมการเรียนการสอนในชั้นเรียน พร้อมกับคุณครูเข้าร่วมสังเกตการสอน แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ดังนี้

ขั้นนำ

 ครูโชว์ภาพรูป 3 เหลี่ยม 3 ภาพให้นักเรียนดู ก่อนเชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียน โดยให้นักเรียนทุกคนมีสมุดทด

ขั้นสอน
ชง : ครูใช้คำถาม “นักเรียนคิดว่ารูป 3 เหลี่ยมแต่ละรูปนั้น มีมุมภายในแต่รูปเท่าไรบ้าง?”
เชื่อม : นักเรียนยกมือนำเสนอความคิดของตนเอง และแลกเปลี่ยนกับเพื่อนในชั้นเรียน ครูเขียนสิ่งที่นักเรียนบนไว้กระดาน ให้นักเรียนทุกคนดู
-นักเรียนเสนอความคิดเห็น “มุมภายในรูป 3 เหลี่ยมรวมกันได้ 180 องศา และรูป 4 เหลี่ยม 360 องศา”
พร้อมกับใช้คำถามสอบถามนักเรียนทุกคนอย่างสม่ำเสมอ เช่น “นักเรียนคิดถ้าหากเป็นรูปมากกว่ารูป 3 เหลี่ยมนักเรียนเห็นความสัมพันธ์อะไรบ้าง?”
  -ให้นักเรียนคิดหาคำตอบ แล้วให้นำมานำเสนอกัน นำข้อมูลที่นำเสนอมาเติมลงในตารางเปรียบเทียบความสัมพันธ์ของมุมและรูปเหลี่ยม
ระหว่างนำเสนอครูใช้คำถามกระตุ้นให้คิดกันทุกคน “ใครเห็นต่าง” / “ใครมีวิธีคิดที่ต้องการนำเสนอเพิ่มเติม” หลังจากนักเรียนอธิบายวิธีคิดเห็นความสัมพันธ์แล้ว ครูใช้โปรแกรม GSP

มาพิสูจน์ให้นักเรียนเห็นความสัมพันธ์ของขนาดมุมภายใน ก่อนให้นักเรียนขึ้นทำงานเป็นกลุ่ม
ใช้ : ครูให้นักเรียนทำใบงานเกี่ยวกับการหาขนาดของมุมภายในของรูปหลายเหลี่ยม มุมที่หายไปและเติมข้อมูลลงในตารางความสัมพันธ์ที่ครูกำหนดมาให้ ก่อนส่งงานครูใช้คำถามตรวจเช็คความเข้าใจกับนักเรียนทุกคน

ขั้นสรุป
 ครูและนักเรียนร่วมกันทบทวนความเข้าใจของสาระนี้อีกครั้ง พร้อมทั้งชื่นชมนักเรียนทุกคนที่ตั้งใจทำงานในครั้งนี้ 

สะท้อนบทเรียน (AAR)
- ครูมีการเตรียมสื่อการสอนเกี่ยวกับเรื่องที่จะสอนมาเป็นอย่างดี
- กิจกรรมและเนื้อหาที่สอนเหมาะสมกับนักเรียนชั้น ป.6 ในเรื่องการหาขนาดของมุมภายในของรูป หลายเหลี่ยม
- ครูสามารถเชื่อมโยงและร้อยเรียงกระบวนการสอน และสื่อที่เตรียมมาได้เป็นอย่างดี ช่วยให้นักเรียนเห็นภาพหรือเกิดภาพในสมอง ( Visual )
- ในระหว่างที่สอนครูมีการใช้คำถามกระตุ้น ให้นักเรียนได้ใช้กระบวนการคิดตลอดเวลา พร้อมทั้งมีการจัดระบบข้อมูลที่ดี ซึ่งเป็นตัวช่วยนำพามาซึ่งคำตอบที่ถูกต้องถูกต้อง
- นักเรียนมีส่วนร่วมในการเสนอความคิดเห็นของตนเอง (Show and Share)
- ครูมีท่าที และการใช้น้ำเสียง รวมถึงการกล่าวชื่นชมนักเรียนอย่างสม่ำเสมอ(Empower) เมื่อนักเรียนร่วมแสดงความคิดเห็นวิธีคิด

ครูน้ำผึ้ง ผู้บันทึกสังเกตการณ์สอน 

ครูป้อม ผู้ตรวจบันทึก